مجله پزشکی

بسياري از پزشکان سرفه را  نگهبان ريه مي دانند . سرفه يک بازدم انفجاري است که مکانيزمي حفاظتي را براي پاک نمودن ريه ها از ترشحات و اجسام خارجي فراهم مي آورد . علاوه بر اين سرفه يک زنگ خطر براي سلامت ريه ها مي باشد . سرفه مفرط يا مزاحم نيز يکي از علائمي است که بيمار براي آن به پزشک مراجعه مي کند دلايل مراجعه بيمار عبارتند از : ناراحتي از خود سرفه ،‌تداخل با زندگي عادي و نگراني درباره علت سرفه .

خصوصاً ترس از سرطان يا ايدز . پس سرفه يک مکانيزم مفيد دفاعي است ولي در صورت تداوم علامتي از بيماري ريوي است .

پزشکان براي سهولت سرفه را به دو دسته تقسيم مي نمايند :

۱ - سرفه حاد : سرفه اي است که کمتر از ۳ هفته طول بکشد . در حالاتي مانند سرماخوردگي ، سينوزيت ، سياه سرفه و ... ديده مي شود .

۲ - سرفه مزمن : به سرفه اي که بيش از ۳ هفته طول بکشد گفته مي شود . مانند : آسم ، ترشح خلف بيني ، سل ، سرطان ريه و ...

* علل سرفه : سرفه ممکن است توسط انواع گوناگوني از محرکهاي استنشاقي نظير دود ، غبار و بخارات  ... ايجاد شود ، هر بيماري که منجر به التهاب ،‌ تنگي ، ارتشاح  يا فشردگي مجاري هوايي شود مي تواند سرفه را بهمراه داشته باشد .

از علل عمده سرفه مي توان به موارد زير اشاره کرد :

• عفونت باکتريايي  مجاري هوايي ( برونشيت )‌

• عفونت بافت ريه ها ( پنوموني )

• عفونت ويروسي ( سرماخوردگي )

• آسم ( اين بيماران اغلب علاوه بر سرفه دچار تنگي نفس و خس خس سينه نيز مي باشند )

• سرطان ريه

• سل ريوي

• نارسايي احتقاني قلب

• سينوزيت و ترشح خلط در پشت حلق

• داروها

• برگشت شيره معده به داخل ريه ها

پزشکان در هنگام برخورد با بيماران دچار سرفه علاوه بر معاينه و کارهاي تشخيصي به سئوالات کليدي و مهم زير توجه دارند :

1. آيا سرفه حاد است يا مزمن ؟

2. در شروع سرفه آيا علائم مطرح کننده يک عفونت تنفسي وجود دارند ؟

3. آيا سرفه فصلي است و يا همراه با خس خس سينه مي باشد ؟

4. آيا سرفه با علائم نشان دهنده ترشح خلف بيني ( ترشح بيني ، پاک کردن مکرر حلق ،‌احساس وجود يک چيز کوچک در حلق )‌يا با سوزش سردل و احساس برگشت غذا به حلق همراه است ؟

5. آيا سرفه با تب يا خلط همراه است ؟ اگر خلط وجود دارد مشخصاتش چيست ؟

6. آيا بيمار سيگار مصرف مي نمايد ؟

7. آيا بيمار داروي خاصي را مصرف نموده است ؟

* عوارض سرفه

عوارض شايع سرفه عبارتند از درد جدار قفسه سينه و شکم ، بي اختياري ادراري و خستگي مفرط . گاهي حملات سرفه سبب سنکوپ مي شوند . سرفه شديد مي تواند باعث شکستگي دنده بشود .

* درمان :

درمان قطعي سرفه بستگي به تشخيص علت بيماري زمينه اي و شروع درمان اختصاصي دارد .

*** توجه

افراد سيگاري به خاطر داشته باشند :

سرفه مزمن در يک فرد سيگاري احتمال سرطان ريه را مطرح مي نمايد

 پس تا دير نشده است به فکر ترک سيگار باشيد .